UNFAIR2022 vind dit jaar plaats in de Westergas, Amsterdam. Veertig opkomende en gevestigde kunstenaars presenteren daar 15 t/m 17 juli hun werk. Als trotse sponsor van UNFAIR2022 vragen we de kunstenaars van UNFAIR2022 over hun werk en wat hen drijft. Dit keer spreken we Lonneke van der Palen.
Lonneke van der Palen is een freelancefotograaf uit Amsterdam, maar haar werk is tegenwoordig over de hele wereld te bewonderen. Haar foto’s waren te zien op de eerste editie van Unfair, in 2013, en inmiddels draait ze alweer ruim tien jaar mee in het vak. Haar beeldwerk is een ode aan het dagelijks leven en gaat over onderwerpen die we als vanzelfsprekend, alledaags en onopvallend zouden kunnen beschouwen. ”Fotografie is een hele mooie kunstvorm omdat je alles ermee kunt vereeuwigen in een wereld waarin heel veel dingen vergankelijk zijn.”
Hoe omschrijf je zelf het liefst wat je doet?
“Je kunt mijn werk zien als een visueel onderzoek met één overkoepelend thema: de esthetische genoegens van het dagelijks leven. Een ode aan het dagelijks leven. Alles wat we om ons heen waarnemen is vormgegeven door zowel de natuur als de mens. Vaak staan we daar niet bij stil. Hoe al deze zaken vorm en betekenis krijgen in ons leven en de handelingen die daarmee gepaard gaan, heeft mij altijd geïnteresseerd. Het zijn onderwerpen die we doorgaans als vanzelfsprekend beschouwen die ik, door middel van fotografie, tot een hogere status verhef. Ik ben geen groot verhalenverteller en ik snijd ook geen zware onderwerpen aan. In mijn werk gaat het over verwondering, zonder dat groter te maken dan het is.”
Je maakt prachtige foto’s. Wat is nu de kunst van een mooie plaat schieten?
“Ik denk dat mijn kracht als beeldmaker ligt in een onverzadigbare nieuwsgierigheid en het vermogen om alles met dezelfde interesse te bekijken en te vangen in beeld; of het nu met een professionele camera is of een telefoon. Het is altijd mijn doel geweest om de kijker met diezelfde bewondering en liefde naar de wereld te laten kijken. Getroffen worden door iets en onmiddellijk, door alle ruis heen, de schoonheid ervan in te zien.”
Heb jij een methode of proces voor het maken van een foto?
“In plaats van simpelweg te ‘registreren’ zet ik alledaagse indrukken letterlijk in een ander daglicht. Ik vergroot onderwerpen uit en reduceer het beeld tot een opgeschoonde essentie. Ik haal dingen weg of voeg juist toe. Ik geef ze een nieuwe context of laat de gehele context weg – wat uiteindelijk resulteert in een compositie waarin alles klopt. De paar vierkante meters rondom het onderwerp dat ik fotografeer beschouw ik als mijn tijdelijke studio. Uiteindelijk zijn het beelden die wortelen in de realiteit maar nooit documentair zijn. Het zijn abstracties van de werkelijkheid. Door ze te isoleren en los te koppelen van de realiteit probeer ik de dingen te laten zien op een manier die ze verdienen. Voor het werk in opdracht is het proces min of meer hetzelfde. Met behulp van materialen en props bouw ik sets en zet ik de wereld naar mijn hand.”
Zit er een ondernemer in jou?
“Sinds mijn afstuderen ben ik werkzaam als freelancefotograaf. Ik beweeg constant tussen twee werelden: de artistieke en de commerciële. Logischerwijs beïnvloeden die elkaar, waardoor de grens eigenlijk is verdwenen. Het één doet niet onder voor het ander en er zit evenveel liefde en aandacht voor kwaliteit in. Ik exposeer mijn werk in tentoonstellingen, op beurzen en in galeries, maar tegelijkertijd verschijnt mijn werk ook in magazines, op straat als reclame voor een modemerk of als campagne voor een theatervoorstelling. Ik neem commerciële klussen aan om in mijn levensonderhoud te kunnen voorzien en om persoonlijke projecten te financieren. Daarnaast is het ook heel fijn om binnen kaders te werken en om in korte tijd een project af te ronden en je visie en beeldtaal in te zetten voor verschillende doeleinden. Helemaal als een opdrachtgever vrij spel geeft. De waardering is vaak groot en dat maakt het voor mij een heel dankbaar gegeven.”
Je hebt een waslijst aan projecten en samenwerkingen. Was er een moment in je loopbaan dat het kwartje opeens viel?
“Eigenlijk zijn de dingen op een hele natuurlijke wijze ontstaan. Na mijn afstuderen ben ik veel blijven fotograferen om een portfolio op te bouwen. Ik ging alle mogelijke samenwerkingen aan. Geld verdiende ik toen nog met bijbaantjes. Ik zat tijdens mijn studie zo’n drie avonden en nachten per week achter de kassa in het Paard van Troje in Den Haag en heb daarna nog jarenlang achter de bar gewerkt. Tegelijkertijd werd ik uitgenodigd om mijn werk te exposeren in binnen- en buitenland, waardoor ik wat meer bekendheid begon op te bouwen. Tot ik op een dag werd benaderd door een agentschap in Parijs. Daarmee is het balletje een beetje gaan rollen. Er kwamen leuke opdrachten op me af en eindelijk begon ik te leven van fotografie.”
Is er een les die je beginnende fotografen zou willen meegeven?
“Wees geduldig en blijf in jezelf vertrouwen. Zie alles als een nieuwe uitdaging en treedt zoveel mogelijk naar buiten met je werk. Blijf maken en doe zoveel mogelijk ervaring op. Het leven als freelancer is niet gemakkelijk. Het is een constant vallen en opstaan. Periodes waarin je piekt en alles vanzelf gaat, en periodes waarin er niets gebeurt en je er zelf heel hard aan moet trekken. Het is een avontuur waarover je nooit helemaal controle zult hebben, maar juist dat maakt dit leven zo spannend en fijn.”
Je bent te zien op Unfair deze zomer. Wat is jouw connectie met Unfair?
“Precies tien jaar geleden werd ik benaderd door Unfair en nam ik deel aan de allereerste editie, toen nog in Loods6. In de loop der jaren zijn ze enorm gegroeid en ik zie het als een eer dat ik weer een uitnodiging heb ontvangen.”
Wat ga je laten zien op Unfair?
“Tijdens mijn eerste grote tentoonstelling in 2019 koos ik voor een wandvullende installatie waarin ik beelden presenteerde in verschillende formaten. Als kijker bewoog je hierdoor constant heen en weer tussen inzoomen en afstand nemen. Een mix van fotobehang en foto’s in lijsten achter glas of op de grond. Een grote teen werd geplaatst naast een foto van een restaurant, een blauw geschilderde arm van een meisje over een tennisveld. Door verschillende beelden met elkaar te combineren ontstonden er onverwachte associaties en verrassende verbanden.
Voor Unfair zou ik daar graag op verder bouwen en de beschikbare vierkante meters inzetten om een kijkje in mijn universum te geven. Welke beelden daarbij horen blijft nog even een verrassing.”
Waar ben je het meest trots op als je terugkijkt op wat je tot nu toe hebt bereikt?
“Mijn nominatie voor de Volkskrant Beeldende Kunst Prijs met een expositie in het Stedelijk Schiedam in 2019. Maar over het algemeen ben ik vooral heel erg trots op hoe mijn leven vorm heeft gekregen. Ik woon in de leukste stad van Nederland en heb heel veel fijne, inspirerende mensen om me heen. Ik ben gezond en heb de vrijheid om de wereld over te reizen. Ik doe wat ik het leukste vind om te doen en belangrijker: ik kan altijd blijven spelen.”
Website: lonnekevanderpalen.com
